Kantoor verkleint footprint door armaturen om te bouwen

Uitdaging rond verlichting kantoor van consultancy- en IT-bedrijf

Capgemini is een van de grootste spelers van de wereld van consultancy en diensten op het gebied van outsourcing en technologie. Het bedrijf is met meer dan 180.000 medewerkers actief in meer dan 40 landen. Nederland is zo’n land waar het van oorsprong Franse Capgemini actief is.

Veelgebruikt armatuur veroorzaakt hoge kosten

Voor de verlichting van de ruimtes in het Nederlandse hoofdkantoor wordt onder andere het Rotaris armatuur van Philips gebruikt. Voor dit veelgebruikte armatuur - dat niet meer in de handel is - zijn geen reserveonderdelen meer te koop. De technische dienst was ontevreden over de armaturen want de ophangbeugels van de TL-buizen die in deze armaturen worden gebruikt gingen regelmatig stuk. De ronde TL5-buizen hebben bovendien een relatief beperkte levensduur van ongeveer drie jaar. De onderhoudskosten waren vanwege de beugels en de levensduur van de ronde buizen onnodig hoog.

Ronde TL-buizen vervangen door zuinigere lampen

De technische dienst wilde daarom graag alle ronde TL-buizen vervangen. Omdat duurzaamheid belangrijk wordt gevonden bij het bedrijf was de wens om ook zuinigere lampen te gebruiken. Ook wilde men dat lampen die zouden worden gebruikt in plaats van de ronde buizen een langere levensduur zouden hebben. Met moderne technologie is dat haalbaar. Omdat de armaturen in representatieve kantoorruimtes worden gebruikt wilde men wel lampen met een vergelijkbare lichtopbrengst en een mooi gelijkmatig lichtbeeld.

Zoektocht naar een oplossing

Eerst heeft de TD naar een retrofit oplossing gezocht. Retrofit wil zeggen dat een nieuwere lamp, bijvoorbeeld een LED lamp, zo in de bestaande armatuur kan worden geplaatst zonder verdere veranderingen. Al snel bleek er geen LED retrofit oplossing te bestaan voor dit armatuur.

De medewerkers van de technische dienst zijn toen gericht gaan zoeken op LED ombouwsets voor bestaande armaturen. YellowBee had een project gedaan in een woongebouw in Amsterdam waarbij soortgelijke armaturen werden omgebouwd en geschikt gemaakt voor LED. Via een zoekmachine kwam dit in beeld. YellowBee directeur Toon Stappers constateerde echter al snel dat de oplossing die gebruikt was in het betreffende woongebouw voor Capgemini niet zou voldoen. De omstandigheden op het kantoor verschilden te veel van die in het appartementencomplex waarvoor de oplossing was bedacht. Daarom werd een armatuur meegenomen om aan wat nadere experimenten te onderwerpen.

Engineers aan het werk (stap 1)

De Rotaris is een armatuur waar het licht via een aantal spiegels indirect het armatuur verlaat. Bij de eerste proef bleek dat als de spiegels direct zouden worden aangelicht met onze standaard LEDring het lichtbeeld te drastisch zou veranderen. Via de spiegel waren de LED lampjes te opvallend zichtbaar en ze gaven geen gelijkmatig lichtbeeld.

Stap 2: een diffusor

Een test met een zogenaamde ‘diffusor’ gaf een aanzienlijke verbetering. Maar de oplossing was nog niet goed genoeg. In samenwerking met de leverancier van speciale kunststoffen werd een opaalkunststof gevonden dat goed licht doorlaat maar aan beide zijde een oppervlaktebehandeling heeft ondergaan. Daardoor wordt het licht verstrooid zonder dat het kunststof het doorlaten van licht verhinderd.

Stap 3: afstand tussen LEDring en diffusor

Zo ontstond al een acceptabel lichtbeeld maar het resultaat was nog steeds niet goed genoeg. Het perfecte lichtbeeld werd pas gevonden door te gaan experimenteren met de afstand van de LEDring tot de diffusor. Uiteindelijk bleek een afstand van ongeveer 20 mm ideaal.

Werken aan hele lange levensduur

Omdat de gewenste levensduur extra eisen stelde is gekozen voor 2 concentrische LEDringen. Beide LEDringen branden nu op circa 55%. Dit gaf het gewenste lichtbeeld en de LEDs zullen na 100.000 uur nog voldoende licht geven. We hebben bovendien gekozen voor een LEDdriver die meerdere amperages levert. Mocht de LED dan toch verouderen en minder licht geven dan kan de output worden verhoogd door iets meer stroom aan te voeren. Zo blijft de lichtopbrengst gedurende de gehele levensduur constant, dus zoals de lamp werkt bij oplevering.

Monteren en extra functie toevoegen

Ten slotte is een constructie bedacht om alle componenten in één keer tot een halffabrikaat te monteren in het bestaande armatuur. Daarbij werden de bestaande bevestigingspunten van de verwijderde TL hergebruikt voor gemakkelijke montage. In de ring zijn ook nog bevestigingsgaten gemaakt waarin de statusindicatie LEDs van de noodverlichting pasten.

Uiteindelijk werd een CADtekening gemaakt die één op één gebruikt werd om met behulp van een lasersnijmachine de diffusors te maken.

Einduitkomst geeft aanzienlijke besparingen

Met behoud van precies dezelfde lichtopbrengst ging het energieverbruik van 65 Watt naar een energieverbruik van 33,6 watt . De levensduur van de LEDoplossing is een factor 7 tot 10 langer dan de TL5 circular buis die eerst werd gebruikt. Ook is meteen het probleem van de kapotte ophangbeugels opgelost.

Terugverdientijd <3 jaar, veel energie bespaard dus minder CO2 uitstoot

Als je alles doorrekent met de huidige kWh prijs, het aantal branduren en kosten voor vervanging is de terugverdientijd van het hele project 2,97 jaar. Er wordt 77.140 kWh per jaar energie bespaard en de CO2 reductie is 44.818 kg per jaar.

Als grootste besparing is in deze calculaties niet meegenomen dat als de nieuwe lichtbron niet veilig opgehangen zou worden in het bestaande armatuur alle plafonds in het gebouw vervangen moesten worden. Dit zou een investering van naar schatting 4,7 miljoen hebben gevraagd.

Andere voordelen die niet in de cijfers zijn verwerkt zijn dat er 5 jaar garantie wordt gegeven op deze oplossing en dat de nieuwe LED verlichting nauwelijks warmte produceert. Normaal gesproken zou die warmteproductie weer met de airco ongedaan worden gemaakt. Onnodig stroomverbruik voor het opwarmen en weer afkoelen wordt voortaan voorkomen.

Samen op zoek naar een goede oplossing

Het is goed om te zien dat bij dit project de professionele technische dienst van Capgemini en de engineers van YellowBee goed hebben samengewerkt. De juiste oplossing was niet in één keer bedacht, in die zin was er sprake van een iteratief proces. Dat is op zich een manier van werken die heel gewoon is in de ICT wereld waarin Capgemini opereert maar bij een samenwerking als dit is daarvoor niet altijd de ruimte. Het vraagt wat geduld en vertrouwen in elkaar.

Het hele project heeft grote economische voordelen en het milieu wordt gespaard:

• minder energieverbruik
• hergebruik van materialen
• minder onderhoud

De footprint van deze kantoorlocatie is zo aanzienlijk verkleind.

Kansen in veel kantoren in Nederland

In heel wat kantoren in Nederland worden armaturen gebruikt die zich lenen om te worden omgebouwd naar LED. YellowBee heeft al een groot aantal ombouwprojecten gerealiseerd. Voor de Philips Rotaris armatuur zijn zoals hiervoor ook al gezegd verschillende oplossingen bedacht, zoals ook in dit project.

De Tornado armatuur van fabrikant Metalmek (uit Italië) maakt bijvoorbeeld ook gebruik van een zelfde ronde Philips master TL5 Circular of Osram Lumilux T5 Circline TL5 TL-buis (van 55 Watt), ook hiervoor zijn LED ombouwsets te maken. Zo zijn er veel meer armaturen opnieuw te gebruiken en geschikt te maken voor enerziezuinig LED.